Chuột lai mang gene voi ma mút gây chú ý trong giới khoa học

Công ty công nghệ sinh học Colossal Biosciences (Mỹ), nổi tiếng với những tham vọng “hồi sinh” động vật tuyệt chủng, vừa công bố kết quả nghiên cứu mới nhất: tạo thành công những con chuột đặc biệt với bộ lông giống voi ma mút.

Đây được coi là bước đột phá đáng chú ý trong công nghệ chỉnh sửa gene nhằm phục vụ cho mục tiêu hồi sinh các loài vật đã biến mất.

Nghiên cứu vừa được đăng tải trên nền tảng bioRxiv tuần này, thực hiện bởi nhóm nhà khoa học tại Colossal Biosciences, đứng đầu là Rui Chen. Các nhà nghiên cứu mô tả đây là chuột lai (“chimera”) được chỉnh sửa gene để sở hữu các đặc điểm tương tự loài voi ma mút từng tuyệt chủng cách đây khoảng 4.000 năm. Dù kích thước chỉ nhỏ như chuột thông thường, nhưng bộ lông của chúng dày, xoăn và có màu sắc vàng nâu nổi bật, tương tự bộ lông giúp voi ma mút thích nghi tốt trong môi trường lạnh giá.

Theo nhóm tác giả, các con chuột này không chỉ được tạo ra để trưng bày, mà chúng là nền tảng thí nghiệm giúp đánh giá nhanh các biến thể gene của voi ma mút liên quan đến khả năng thích ứng với môi trường lạnh. Nghiên cứu sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR để đưa những biến thể gene đặc trưng từng tồn tại ở voi ma mút vào chuột, nhằm tìm hiểu cách thức biểu hiện của những gene này trong cơ thể sống.

Colossal Biosciences được giới công nghệ biết đến như một startup tiên phong trong lĩnh vực “hồi sinh” các loài vật tuyệt chủng. Công ty đang theo đuổi mục tiêu tham vọng là tái tạo các loài như voi ma mút lông xoăn, chim cưu Dodo và hổ Tasmania bằng cách sử dụng các công nghệ chỉnh sửa gene như CRISPR. Hồi đầu năm 2024, Colossal đã gây xôn xao khi tuyên bố sẽ hồi sinh voi ma mút hoàn chỉnh đầu tiên vào năm 2027 bằng cách đưa các gene đặc trưng của voi ma mút vào voi châu Á.

Dù gây chú ý lớn, nghiên cứu cũng nhận không ít ý kiến phản đối. Nhiều nhà khoa học độc lập cho rằng đây là một bước tiến còn quá sơ khai và chủ yếu mang tính biểu diễn. Một số chuyên gia đặt câu hỏi về giá trị khoa học thực tế, đồng thời cảnh báo rằng việc đưa các gene đặc trưng vào loài khác không đồng nghĩa với việc thực sự “hồi sinh” loài voi ma mút đã tuyệt chủng hàng nghìn năm trước.

Bên cạnh đó, giới khoa học cũng chỉ ra các vấn đề liên quan đến đạo đức khi cố gắng hồi sinh những sinh vật đã biến mất khỏi hệ sinh thái từ lâu. Việc tạo ra chuột lai hiện nay được xem như bước thử nghiệm để thăm dò những khả năng tiềm tàng của kỹ thuật chỉnh sửa gene, nhưng việc nhân rộng trên động vật lớn hơn vẫn còn nhiều rào cản về đạo đức và kỹ thuật.

Hiện tại, nghiên cứu này chưa trải qua đánh giá ngang hàng từ cộng đồng khoa học độc lập, và vẫn chỉ là một tiền đề cho những nghiên cứu sâu hơn. Dù vậy, thành công ban đầu của Colossal Biosciences một lần nữa đặt ra các thảo luận về giới hạn và mục đích thực sự của công nghệ “hồi sinh động vật” trong tương lai.