Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, chất lượng không khí tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đang trở thành mối quan tâm hàng đầu. Các chỉ số ô nhiễm không khí, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, thường xuyên vượt ngưỡng an toàn, đặt ra câu hỏi về sự cần thiết của máy lọc không khí trong gia đình.
Thực trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TP.HCM
Theo báo cáo của IQAir, vào tháng 1/2025, TP.HCM được xếp hạng là thành phố ô nhiễm thứ hai trên thế giới, với mức độ bụi mịn PM2.5 cao gấp 11 lần so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Trước đó, Hà Nội cũng từng được xếp hạng là thành phố ô nhiễm nhất thế giới, khiến chính quyền phải cảnh báo người dân về các rủi ro sức khỏe liên quan đến ô nhiễm không khí.
Ngoài ra, theo số liệu từ AQICN, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại Hà Nội thường xuyên ở mức trung bình đến không tốt cho các nhóm nhạy cảm, với mức PM2.5 cao hơn gấp nhiều lần so với tiêu chuẩn của WHO.
Tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe
Ô nhiễm không khí, đặc biệt là bụi mịn PM2.5, có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bệnh hô hấp, tim mạch và thậm chí ung thư. Trẻ em, người già và những người có bệnh lý nền là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất. Một nghiên cứu tại Hà Nội cho thấy, nếu hàm lượng PM10 và PM2.5 tăng thêm 10μg/m³, số ca nhập viện liên quan đến đường hô hấp của trẻ em Hà Nội tăng tương ứng 1,4% và 2,2%.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã cảnh báo rằng có tới 7 triệu người tử vong mỗi năm trên toàn cầu do tiếp xúc với không khí ô nhiễm, trong đó PM2.5 được xem là tác nhân chính gây ra các bệnh về phổi, tim mạch, đột quỵ và ung thư.
Lợi ích của máy lọc không khí trong gia đình
Máy lọc không khí ngày càng trở nên phổ biến như một giải pháp giúp cải thiện chất lượng không khí trong nhà, đặc biệt ở các đô thị ô nhiễm như Hà Nội và TP.HCM. Dưới đây là một số lợi ích quan trọng mà thiết bị này mang lại:
Loại bỏ bụi mịn PM2.5 và các chất ô nhiễm trong không khí
Theo nghiên cứu từ Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), máy lọc không khí sử dụng màng lọc HEPA có thể loại bỏ tới 99,97% các hạt bụi có kích thước 0,3 micromet, bao gồm bụi mịn PM2.5, phấn hoa, nấm mốc và lông thú.
Điều này đặc biệt quan trọng với những người sống trong môi trường đô thị có mức ô nhiễm cao như Hà Nội và TP.HCM, nơi mà nồng độ PM2.5 có thể vượt tiêu chuẩn an toàn tới 5-10 lần.
Giảm nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp
Một nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng Harvard chỉ ra rằng, sử dụng máy lọc không khí có thể giúp giảm 30-50% các triệu chứng của bệnh hen suyễn và viêm phế quản mãn tính. Đối với những gia đình có trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi, việc sử dụng máy lọc không khí có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp, đặc biệt là trong các giai đoạn không khí ô nhiễm trầm trọng như mùa đông ở Hà Nội.
Loại bỏ vi khuẩn, virus và giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh
Một số máy lọc không khí hiện đại không chỉ có màng lọc HEPA mà còn được trang bị đèn UV hoặc công nghệ ion âm, giúp loại bỏ 90-99% virus, vi khuẩn trong không khí. Điều này giúp giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh do vi khuẩn, virus gây ra, đặc biệt trong bối cảnh các dịch bệnh đường hô hấp có xu hướng gia tăng vào mùa lạnh.
Giảm các tác nhân gây dị ứng
Theo Hiệp hội Dị ứng, Hen suyễn và Miễn dịch học Mỹ (AAAAI), các hạt bụi, phấn hoa, lông thú cưng và bào tử nấm mốc trong không khí là nguyên nhân chính gây dị ứng. Máy lọc không khí giúp loại bỏ các tác nhân này, giảm nguy cơ kích ứng đối với những người có cơ địa nhạy cảm.
Khử mùi và loại bỏ khí độc trong không khí
Nhiều gia đình sống tại các khu vực đông dân cư hoặc gần đường lớn thường phải đối mặt với tình trạng không khí có mùi hôi, khói xe cộ và khí độc hại từ công trình xây dựng. Các máy lọc không khí hiện đại có tích hợp màng lọc than hoạt tính, giúp hấp thụ khí VOC (hợp chất hữu cơ dễ bay hơi), formaldehyde, benzen và các khí độc khác.
Duy trì độ ẩm không khí, cải thiện sức khỏe làn da
Một số dòng máy lọc không khí cao cấp còn được trang bị tính năng tạo ẩm, giúp duy trì độ ẩm lý tưởng từ 40-60% trong phòng, đặc biệt hữu ích trong mùa hanh khô hoặc khi sử dụng điều hòa liên tục.
Kết luận
Với tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại Hà Nội và TP.HCM, việc sử dụng máy lọc không khí trong gia đình không chỉ là một biện pháp cải thiện chất lượng không khí mà còn là một đầu tư cho sức khỏe lâu dài. Máy lọc không khí đặc biệt cần thiết đối với những gia đình có trẻ nhỏ, người già, người mắc bệnh hô hấp hoặc dị ứng.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, người tiêu dùng nên:
• Lựa chọn sản phẩm có màng lọc HEPA và than hoạt tính để loại bỏ cả bụi mịn và khí độc.
• Sử dụng đúng công suất theo diện tích phòng, tránh mua máy quá nhỏ gây lãng phí hoặc không đủ hiệu quả.
• Thường xuyên vệ sinh và thay thế bộ lọc theo khuyến cáo để duy trì hiệu suất lọc tối đa.
• Kết hợp với các biện pháp bảo vệ khác như đóng cửa sổ vào những ngày ô nhiễm cao, trồng cây xanh trong nhà và sử dụng khẩu trang khi ra ngoài.
Tóm lại, trong bối cảnh không khí đô thị ngày càng xấu đi, máy lọc không khí không phải là một món đồ xa xỉ, mà đã trở thành một thiết bị cần thiết giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe cho các gia đình tại Hà Nội và TP.HCM.
