Sự gia tăng mạnh mẽ của bot AI đang định hình lại cách người dùng truy cập và tìm kiếm thông tin trên internet, đồng thời đặt ra thách thức mới cho các nhà xuất bản nội dung.
Theo báo cáo mới công bố từ TollBit – một startup chuyên theo dõi và hỗ trợ kiếm tiền từ nội dung bị AI truy xuất – lượng truy cập từ bot AI đã tăng 49% chỉ trong quý I/2025 so với quý cuối năm trước. Đáng chú ý, lưu lượng từ các bot dùng để phục vụ phản hồi AI đã tăng gấp 2,5 lần so với các bot thu thập dữ liệu huấn luyện trong cùng kỳ.
Dữ liệu của TollBit được tổng hợp từ 266 website, phần lớn là của các cơ quan báo chí lớn và địa phương. Báo cáo cho thấy một làn sóng bot AI mới đang bùng phát, chuyên thực hiện truy xuất dữ liệu từ các website để tạo ra phản hồi tức thì, thay vì chỉ thu thập dữ liệu cho mục đích huấn luyện mô hình như trước đây.
Xu hướng này phản ánh rõ sự thay đổi trong hành vi người dùng. Ngày càng nhiều người lựa chọn các chatbot AI như ChatGPT thay vì sử dụng công cụ tìm kiếm truyền thống. Khác với việc phải truy cập nhiều liên kết để tìm thông tin, người dùng nay có thể nhận được câu trả lời trực tiếp và tóm lược từ bot AI, rút ngắn thời gian tìm hiểu và tăng hiệu quả tra cứu.
Toshit Panigrahi – CEO kiêm đồng sáng lập TollBit – cho biết dù lượt truy cập từ con người đang có xu hướng giảm nhẹ, thì tổng lượng dữ liệu truy xuất lại tăng mạnh nhờ vào sự bùng nổ của bot AI. Điều này buộc các nhà xuất bản phải thích nghi với một môi trường mà nội dung không chỉ được tạo ra để phục vụ độc giả, mà còn để phù hợp với các hệ thống AI.
Trong bối cảnh đó, một số nền tảng như ChatGPT dù chuyển về lượng truy cập nhỏ hơn so với Google Search, nhưng lại mang đến mức độ quan tâm sâu hơn từ người dùng. Điều này đặt ra cơ hội mới cho các nhà sản xuất nội dung, đồng thời cũng làm gia tăng áp lực phải kiểm soát quyền sở hữu trí tuệ và nguồn thu.
Tuy nhiên, việc kiểm soát bot AI hiện vẫn là bài toán nan giải. TollBit cho biết chỉ trong tháng 3/2025 đã có hơn 26 triệu lượt truy cập từ bot vượt qua các lớp chặn nội dung truyền thống. Một số công ty AI còn tuyên bố rằng bot của họ không cần tuân thủ tệp chỉ dẫn robots.txt – công cụ phổ biến để ngăn bot truy cập website.
Bên cạnh đó, yêu cầu các công ty AI trả phí cho việc sử dụng nội dung cũng đang gặp nhiều trở ngại, khi phần lớn bot AI hoạt động ẩn danh, khó xác định nguồn gốc hoặc chặn truy cập hiệu quả. Điều này khiến các tranh cãi pháp lý ngày càng leo thang. Đơn cử, vụ kiện giữa New York Times và OpenAI đang là tâm điểm của các cuộc thảo luận về bản quyền trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo.
Một số đơn vị truyền thông như The Washington Post đã chọn con đường thỏa thuận cấp phép, ký kết hợp tác với OpenAI vào tháng 4/2025 nhằm bảo vệ quyền lợi nội dung. Tuy vậy, mô hình này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và chưa thể nhân rộng trên toàn ngành.
Với tốc độ phát triển không ngừng, bot AI đang đặt ra thách thức kép: vừa thay đổi thói quen tiêu dùng thông tin, vừa thúc đẩy cuộc đua pháp lý, công nghệ và chiến lược giữa các nhà xuất bản, công ty AI và nền tảng số. Trong bối cảnh đó, việc tìm ra một cơ chế minh bạch, cân bằng lợi ích giữa các bên sẽ là yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của hệ sinh thái nội dung trong kỷ nguyên AI.
