Từ ngày 1/1/2026, tất cả ôtô chở trẻ em bắt buộc phải có thiết bị an toàn phù hợp độ tuổi và chiều cao, theo Luật Trật tự an toàn giao thông. Quy định mới khiến nhiều phụ huynh tìm mua ghế an toàn cho con nhằm tuân thủ luật và đảm bảo an toàn khi di chuyển.
Theo quy định, trẻ dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m không được ngồi ở hàng ghế trước. Trẻ phải được bố trí ghế an toàn hoặc đệm an toàn riêng ở hàng ghế sau. Tài xế vi phạm có thể bị phạt 800.000-1.000.000 đồng.
Thực tế, việc để trẻ ngồi ôtô chưa đúng cách vẫn phổ biến, như ngồi trong lòng người lớn, nằm ra ghế hoặc không cài dây an toàn. Trong tình huống phanh gấp, lực quán tính có thể khiến trẻ bị hất mạnh về phía trước, gây chấn thương nghiêm trọng. Dây an toàn của xe được thiết kế cho người trưởng thành nên khi dùng cho trẻ nhỏ dễ vắt ngang cổ và bụng, làm tăng nguy cơ tổn thương.
Theo Cơ quan an toàn giao thông quốc gia Mỹ (NHTSA), sử dụng ghế an toàn đúng cách giúp giảm 71% nguy cơ tử vong với trẻ sơ sinh và 54% với trẻ từ 1 đến 4 tuổi. Các thiết bị an toàn phổ biến gồm nôi trẻ em, ghế trẻ em lắp xuôi và ghế đôn nâng.
Nôi trẻ em lắp ngược là loại ghế an toàn đầu tiên cần có, dành cho trẻ sơ sinh đến khoảng 2 tuổi. Nôi phải lắp ngược chiều di chuyển của xe, giúp khi va chạm, lực được phân tán dọc lưng ghế an toàn thay vì dồn vào cổ và đầu – hai bộ phận yếu nhất của trẻ nhỏ. Trẻ nên ngồi ngược càng lâu càng tốt, cho đến khi vượt giới hạn cân nặng hoặc chiều cao theo hướng dẫn nhà sản xuất.
Khi trẻ lớn hơn, có thể chuyển sang ghế lắp xuôi, dùng cho độ tuổi 2-6. Loại ghế này có dây đai an toàn 5 điểm và dây cố định phía trên, giúp ghế gắn chặt vào khung xe. Dây đai 5 điểm giúp phân bổ lực đều lên vai, ngực và hông, tránh dồn lực vào vùng bụng.
Khi vượt giới hạn ghế xuôi, trẻ cần dùng ghế đôn nâng (booster seat) dành cho trẻ 6-10 tuổi, cao từ 100-135 cm. Booster giúp dây an toàn của xe nằm đúng vị trí: dây vai qua giữa vai và ngực, dây ngang ôm đùi, không vắt qua bụng. Có hai loại booster: loại có lưng tựa bảo vệ thêm đầu và vai, và loại không lưng gọn nhẹ, dễ mang theo.
Trẻ chỉ nên ngừng dùng booster khi cao trên 140 cm, đầu gối gập tự nhiên qua mép ghế và dây an toàn ôm đúng vị trí.
Phụ huynh khi chọn ghế cần đọc kỹ hướng dẫn về giới hạn chiều cao, cân nặng và tư thế lắp đúng. Một số xe có hệ thống cố định ghế an toàn như ISOFIX (chuẩn châu Âu) hoặc LATCH (chuẩn Mỹ) giúp gắn ghế chắc chắn hơn. Nếu xe không có, vẫn có thể cố định bằng dây an toàn nhưng phải siết chặt đúng cách.
Dù chọn loại ghế nào, điều quan trọng nhất là sử dụng đúng hướng dẫn và phù hợp từng giai đoạn phát triển của trẻ. Một chiếc ghế đúng chuẩn, lắp đúng cách là “lá chắn sinh mạng” cho trẻ em khi di chuyển bằng ôtô.
